Türkiye’de Ar-Ge’de rekor: 20 milyar doları aştı

Türkiye’nin 2024 yılı Ar-Ge harcamaları bir önceki yıla göre 4 milyar dolar artarak 20 milyar dolara ulaştı. Ar-Ge insan kaynağı 311 bine çıkarken, yatırımların yüzde 64,8’i özel sektör tarafından gerçekleştirildi.

Türkiye, 2024 yılında araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarında tarihi bir artış kaydetti. TÜİK verilerine göre, toplam Ar-Ge harcaması 2023’te 16 milyar dolar iken 2024’te 20 milyar dolara ulaştı. Bu artış, Türkiye’nin yenilikçi üretim ve teknoloji geliştirme kapasitesinde önemli bir sıçrama anlamına geliyor.

Ar-Ge alanında çalışan insan kaynağı da 311 bine yükseldi. Böylece bir önceki yıla göre 20 bin kişilik artış yaşandı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, özel sektörün bu yükselişteki belirleyici rolüne dikkat çekti.

Yatırımların yüzde 64,8’i özel sektörden

Verilere göre toplam Ar-Ge harcamalarının yüzde 64,8’i şirketler tarafından gerçekleştirildi. İmalat sanayiinde yapılan Ar-Ge çalışmalarının yüzde 46,9’u yüksek teknoloji, yüzde 40,2’si ise orta-yüksek teknoloji alanlarında yapıldı. Bu durum, Türkiye’de özel sektörün yenilikçi üretim kapasitesinin güçlendiğini gösteriyor.

Kadın araştırmacı oranı artıyor

Ar-Ge ekosisteminde kadın araştırmacıların payı da yükselmeye devam ediyor. 2024 itibarıyla Ar-Ge personelinin yüzde 34,2’sini kadınlar oluşturdu. Yükseköğretim kurumlarında bu oran yüzde 47,9’a kadar çıktı. Uzmanlara göre bu tablo, Türkiye’nin bilim ve teknoloji alanında kapsayıcılığını artırdığını ortaya koyuyor.

Teşviklerin etkisi büyüyor

Ar-Ge yatırımlarında devlet desteklerinin de etkisi büyük. Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve KDV indirimlerinden oluşan dolaylı teşviklerin payı, 2015’e kıyasla 10 puan artarak yüzde 25’e yükseldi. Bu artış, firmaların Ar-Ge’ye ayırdığı bütçeyi doğrudan artırdı.

Türkiye, küresel Ar-Ge üssü olma yolunda

Üniversiteler, teknoparklar, araştırma merkezleri ve girişim ekosistemiyle Türkiye, küresel ölçekte rekabet edebilir bir Ar-Ge merkezi haline geliyor.

Yetkililer, bu yükselişin sürdürülebilir kalkınma, yüksek katma değerli üretim ve teknolojik bağımsızlık hedefleri açısından kritik bir dönüm noktası olduğunu belirtiyor.